TARİHÇE
20'nci yüzyılın sonunda ve 2000'li yılların başlarında dünyada yaşanan Körfez, Bosna-Hersek, Kosova, Irak ve Afganistan Savaşları göstermiştir ki; gelecekte yaşanacak harplerin sonucunu belirlemede ve caydırıcılıkta en etkin rolü Hava Kuvvetleri oynayacaktır.
Türk Hava Kuvvetleri ileride kendisinden beklenen görevlerin bilinciyle ve "Silahlar ne kadar modern olursa olsun, onları kullanan insan" felsefesiyle 1980'li yılların başından itibaren altyapı, silah modernizasyonu ve eğitime büyük önem vermiştir. İç güvenlik Harekâtı, Bosna-Hersek ve Kosova savaşları ile iştirak edilen eğitim ve tatbikatların tecrübesi de eklenince, Türk Hava Kuvvetleri bugün bölgesinde ve Avrupa'da en etkin Hava Kuvvetlerinden biri olarak diğer ülkelerin Hava Kuvvetlerine eğitim verecek seviyeye gelmiştir. Bunun en güzel örneği de; Türkiye'de ilk defa 18-29 Haziran 2001 tarihleri arasında icra edilen Anadolu Kartalı (AK)-01 Eğitimi'nden beri ve günümüze kadar icra edilen diğer AK eğitimleridir.
Türkiye'nin jeopolitik konumu değerlendirildiğinde; Dünya'daki enerji kaynaklarına yakın olması, çevresindeki ülkelerdeki politik istikrarsızlık ve aşırı silahlanmaya gidilmesi, Türk Hava Kuvvetlerini en ileri teknoloji ile donatılmış silahlara sahip olmaya ve eğitimini en üst düzeyde tutmaya mecbur kılmaktadır.
Anadolu Kartalı Eğitimleri, ABD-Nellis Hava Üssü'nde icra edilen Red Flag (RF) Eğitiminin bir benzeridir. RF Eğitimi ile ilk tanışma ise 1983 yılında dört pilot, iki silah sistem subayı olmak üzere toplam altı personelin bu üsse gözlemci olarak gitmesi ve USAF uçaklarında ikişer sorti uçurulmaları ile başlamıştır. RF Eğitimi'ne ilk katılım; 09-23 Ağustos 1997 tarihinde 6 adet F-16 ve 57 personel ile Nellis Hava Üssü'ne intikal ederek yapılmıştır. Daha sonra ilki 02-15 Mayıs 1998, ikincisi ise 21 Eylül-02 Ekim 1998 tarihleri arasında Adana İncirlik'te Türk ve ABD filolarının katılımıyla RF benzeri Anatolian Flag (AF) Eğitimleri icra edilmiştir. 23 Ocak-05 Şubat 2000 tarihleri arasında ise ikinci RF Eğitimi'ne katılım gerçekleşmiş ve Haziran 2000 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığının direktifi ile AK-01 Eğitimi'nin icra edilmesi için Hava Kuvvetleri Harekât Başkanlığı tarafından çalışmalar başlatılmıştır.
Haziran 2000'den eğitimin başlamasına kadar yapılan faaliyetleri özeti:
AK-01 Eğitimi, 1'inci Hava Kuvveti Komutanlığının sorumluluğunda, 3'üncü Ana Jet Üs Komutanlığının (Konya) ev sahipliğinde Türk, ABD ve İsrail Hava unsurlarının katılımı ile 18-29 Haziran 2001 tarihleri arasında İç Anadolu'da icra edilmiştir. Takip eden yıllarda katılım ve tarih bilgileri aşağıdaki gibidir.
EĞİTİM | TARİH | KATILIMCILAR |
AK-01 | 18-29 Haziran 2001 | Türkiye, ABD, İsrail |
AK-02/1 | 22 Nisan-03 Mayıs 2002 | Türkiye, ABD |
AK-02/3 | 14-25 Ekim 2002 | Türkiye, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) |
AK-03/3 | 03-14 Kasım 2003 | Türkiye, ABD, İsrail, Almanya |
AK-04/1 | 05-16 Nisan 2004 | Millî |
AK-04/2 | 07-18 Haziran 2004 | Türkiye, ABD, İsrail, Ürdün |
AK-04/3 | 27 Eylül-08 Ekim 2004 | Türkiye, ABD, İsrail, Almanya, Hollanda, İtalya, Pakistan |
AK-05/1 | 04-15 Nisan 2005 | Millî |
AK-05/3 | 12-23 Eylül 2005 | Türkiye, Hollanda, İtalya, Fransa |
AK-05/4 | 14-25 Kasım 2005 | Türkiye, ABD, İsrail, Belçika |
AK-06/1 | 24 Nisan-05 Mayıs 2006 | Millî |
AK-06/2 | 12-22 Haziran 2006 | Türkiye, ABD, Pakistan, Fransa, NATO |
AK-06/3 | 04-15 Eylül 2006 | Türkiye, NATO |
AK-06/4 | 06-18 Kasım 2006 | Türkiye, ABD, NATO |
AK-07/2 | 11-22 Haziran 2007 | Türkiye, ABD, Ürdün, Pakistan, NATO, İngiltere |
AK-07/3 | 03-14 Eylül 2007 | Millî |
AK-07/4 | 05-16 Kasım 2007 | Millî |
AK-08/1 | 05-16 Mayıs 2008 | Millî |
AK-08/2 | 09-20 Haziran 2008 | Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, NATO |
AK-08/3 | 08-19 Eylül 2008 | Türkiye, ABD, İsrail, İtalya |
AK-08/4 | 03-14 Kasım 2008 | Türkiye, Pakistan |
AK-09/1 | 27 Nisan-08 Mayıs 2009 | Millî |
AK-09/2 | 08-19 Haziran 2009 | Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, NATO, İngiltere |
AK-09/3 | 12-23 Ekim 2009 | Türkiye, NATO |
AK-09/4 | 02-13 Kasım 2009 | Türkiye, Pakistan |
AK-10/1 | 19-30 Nisan 2010 | Millî |
AK-10/2 | 07-18 Haziran 2010 | Türkiye, ABD, BAE, NATO, İtalya, İspanya |
İkili Eğitim | 20-30 Eylül 2010 | Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti |
AK-10/3 | 11-22 Ekim 2010 | Millî |
AK-11/1 | 11-22 Nisan 2011 | Millî |
AK-11/2 | 13-24 Haziran 2011 | Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, Pakistan, NATO, İtalya, İspanya, Suudi Arabistan |
AK-12/1 | 02-13 Nisan 2012 | Millî |
AK-12/2 | 11-22 Haziran 2012 | Türkiye, BAE, Ürdün, Pakistan, İtalya, Suudi Arabistan |
AK-12/3 | 24 Eylül 06 Ekim 2012 | Millî |
AK-13/1 | 15-26 Nisan 2013 | Millî |
AK-13/2 | 10-21 Haziran 2013 | Türkiye, BAE, NATO, Suudi Arabistan |
AK-14/1 | 07-18 Nisan 2014 | Millî |
AK-14/2 | 09-20 Haziran 2014 | Türkiye, Ürdün, NATO, İspanya, İngiltere, Katar |
TUSAP | 01-12 Eylül 2014 | Türkiye, Pakistan, NATO |
Turaz Şahini | 02 Mart-10 Nisan 2015 | Türkiye, Azerbaycan |
Tiger Meet | 04-15 Mayıs 2015 | Türkiye, NATO,İtalya, Hollanda, Fransa, Polonya, HİK |
AK-15/1 | 08-19 Haziran 2015 | Türkiye, ABD, Pakistan, NATO, Almanya, İngiltere, İspanya, |
Turaz | 07-25 Mart 2016 | Türkiye, Azerbaycan |
Anadolu Şahini | 11-22 Nisan 2016 | Türkiye, ABD |
AK-16/1 | 30 Mayıs-10 Haziran 2016 | Türkiye, Pakistan, NATO, İtalya, Suudi Arabistan, Hollanda |
AK-17/1 | 06-17 Kasım 2017 | Millî |
Turaz Şahini | 03-14 Eylül 2018 | Türkiye, Azerbaycan |
AK-19/1 | 08-19 Nisan 2019 | Millî |
AK-19/2 | 17-28 Haziran 2019 | Türkiye, ABD, Ürdün, Pakistan, NATO, İtalya, Katar |
AK-21/1 | 05-16 Nisan 2021 | Millî |
AK-21/2 | 21 Haziran-02 Temmuz 2021 | Azerbaycan, Pakistan, Katar, NATO |
AK-21/3 | 01-12 Kasım 2021 | Millî |
AK-22/1 | 04-15 Nisan 2022 | Millî |
AK-22/2 | 20 Haziran-01 Temmuz 2022 | Pakistan, Ürdün, Azerbaycan, İngiltere, NATO |
Turaz Kartalı | 02-16 Eylül 2022 | Türkiye, Azerbaycan |
AK-22/3 | 31 Ekim-11 Kasım 2022 | Millî |
AK-23/1 | 20-24 Mart 2023 | Millî |
AK-23/2 | 02-12 Mayıs 2023 | Türkiye, Azerbaycan, Katar, Pakistan, BAE, İngiltere, NATO |
AK-23/3 | 13-24 Kasım 2023 | Millî |
AK-24/1 | 15-26 Nisan 2024 | Millî |
AK-24/2 | 04-14 Kasım 2024 | Millî |
Anadolu Kartalı personelinin görev yaptığı Beyaz Karargâh; eğitimlerin planlandığı, kontrol edildiği ve değerlendirildiği ana merkez yani Anadolu Kartalı'nın beynidir.
Komuta Kontrol Merkezi; uçakların havadaki görüntülerinin (yeri, pozisyonu ve uçuş bilgileri) ACMI (Air Combat Maneuvering Instrumentation) vasıtasıyla aktarıldığı ve gerçek zamanlı izlenebildiği bir merkezdir. AWACS ve yer radarlarının tespit ettiği izler ile yerden havaya füze ve uçaksavar sistemlerinin gerçek zamanlı arama, kilitleme ve vuruş görüntüleri takip edilebilmektedir.
Kırmızı Kuvvetler (Red Force) Kırmızı Bina'ya konuşlanarak görevlerini burada planlar ve brifinglerini burada icra ederler. Bu binaya Kırmızı Kuvvetler haricinde kimse giremez. Aynı şekilde Kırmızı Kuvvetler'in personeli de diğer binalara giremezler.
Mavi-1, Mavi-2, Mavi-3 binalarına ise Anadolu Kartalı Eğitimi'ne katılımcı olarak gelen millî ve yabancı filolar yerleştirilir. Tüm binalarda filoların planlama ve beyin fırtınası yapabilecekleri brifing salonları mevcuttur.
Toplam 260 oda ve 520 yatak kapasiteli AK Kartal Misafirhanesi 2002 yılında hizmete sunularak konaklama sıkıntısını kısmen ortadan kaldırmıştır. Misafirhanelerin bulunduğu bölgede restoran, subay-astsubay kulüpleri ve diğer aktivite merkezleri de 2010 yılı içerisinde hizmete başlamıştır.
AK Hava Sahası güneye doğru ilave sahalarla genişletilerek 200nm doğu-batı, 150nm kuzey-güney boyutlarına ulaşmıştır. Akdeniz'de sahalar NOTAM'lanarak ilgili görevlerin icrası yapılmaktadır. Harekât sahası olarak kullanılan Tuz Sahası yer seviyesinden itibaren 50.000 feet'e kadar kullanılmaktadır.
AK Eğitimlerinde üssümüzde konuşlu 103 No.lu Taşınabilir Komuta-Kontrol Radar Sistemi Komutanlığı Mavi ve Kırmızı'nın GCI desteğini sağlamakta, AWACS ise sadece Mavi'nin K/K desteğini vermektedir. 101'inci Havada Yakıt İkmal Filo Komutanlığına bağlı tanker uçaklarımız ise her iki kuvvetin Havada Yakıt İkmalini yapmaktadırlar.