TARİHÇE
23690
13 Şub 2025

TARİHÇE

20'nci yüzyılın sonunda ve 2000'li yılların başlarında dünyada yaşanan Körfez, Bosna-Hersek, Kosova, Irak ve Afganistan Savaşları göstermiştir ki; gelecekte yaşanacak harplerin sonucunu belirlemede ve caydırıcılıkta en etkin rolü Hava Kuvvetleri oynayacaktır.


Türk Hava Kuvvetleri ileride kendisinden beklenen görevlerin bilinciyle ve "Silahlar ne kadar modern olursa olsun, onları kullanan insan" felsefesiyle 1980'li yılların başından itibaren altyapı, silah modernizasyonu ve eğitime büyük önem vermiştir. İç güvenlik Harekâtı, Bosna-Hersek ve Kosova savaşları ile iştirak edilen eğitim ve tatbikatların tecrübesi de eklenince, Türk Hava Kuvvetleri bugün bölgesinde ve Avrupa'da en etkin Hava Kuvvetlerinden biri olarak diğer ülkelerin Hava Kuvvetlerine eğitim verecek seviyeye gelmiştir. Bunun en güzel örneği de; Türkiye'de ilk defa 18-29 Haziran 2001 tarihleri arasında icra edilen Anadolu Kartalı (AK)-01 Eğitimi'nden beri ve günümüze kadar icra edilen diğer AK eğitimleridir.


Türkiye'nin jeopolitik konumu değerlendirildiğinde; Dünya'daki enerji kaynaklarına yakın olması, çevresindeki ülkelerdeki politik istikrarsızlık ve aşırı silahlanmaya gidilmesi, Türk Hava Kuvvetlerini en ileri teknoloji ile donatılmış silahlara sahip olmaya ve eğitimini en üst düzeyde tutmaya mecbur kılmaktadır.


Anadolu Kartalı Eğitimleri, ABD-Nellis Hava Üssü'nde icra edilen Red Flag (RF) Eğitiminin bir benzeridir. RF Eğitimi ile ilk tanışma ise 1983 yılında dört pilot, iki silah sistem subayı olmak üzere toplam altı personelin bu üsse gözlemci olarak gitmesi ve USAF uçaklarında ikişer sorti uçurulmaları ile başlamıştır. RF Eğitimi'ne ilk katılım; 09-23 Ağustos 1997 tarihinde 6 adet F-16 ve 57 personel ile Nellis Hava Üssü'ne intikal ederek yapılmıştır. Daha sonra ilki 02-15 Mayıs 1998, ikincisi ise 21 Eylül-02 Ekim 1998 tarihleri arasında Adana İncirlik'te Türk ve ABD filolarının katılımıyla RF benzeri Anatolian Flag (AF) Eğitimleri icra edilmiştir. 23 Ocak-05 Şubat 2000 tarihleri arasında ise ikinci RF Eğitimi'ne katılım gerçekleşmiş ve Haziran 2000 tarihinde Hava Kuvvetleri Komutanlığının direktifi ile AK-01 Eğitimi'nin icra edilmesi için Hava Kuvvetleri Harekât Başkanlığı tarafından çalışmalar başlatılmıştır.


     Haziran 2000'den eğitimin başlamasına kadar yapılan faaliyetleri özeti:

  • Anatolian Flag (AF) Projesinin Komuta Kat'ına arz edilmesi (30 Haziran 2000)
  • AF Uygulama Direktifi'nin yayınlanması (25 Temmuz 2000)
  • AFP ve AF-01 Eğitimi Uygulama Planı (22 Kasım 2000)
  • Nellis Hava Üssü inceleme gezisi (10-16 Şubat 2001)
  • Genelkurmay Başkanı'na brifingin arzı (29 Mart 2001)
  • MGK Brifingi (30 Mart 2001)
  • MGK'nın "Anadolu Kartalı (AE) - Türk Silahlı Kuvvetleri Müşterek Eğitim Merkezi" kurulmasına ilişkin, 30 Mart 2001 tarih ve 468 Sayılı kararının yayınlanması
  • EXOPORD'un yayınlanması (14 Mayıs 2001)
  • Harekât Merkezinin, Beyaz-Kırmızı-Mavi Karargâhların, ACMI, vb alt yapı faaliyetlerinin tamamlanarak teslimi (12 Haziran 2001)


AK-01 Eğitimi, 1'inci Hava Kuvveti Komutanlığının sorumluluğunda, 3'üncü Ana Jet Üs Komutanlığının (Konya) ev sahipliğinde Türk, ABD ve İsrail Hava unsurlarının katılımı ile 18-29 Haziran 2001 tarihleri arasında İç Anadolu'da icra edilmiştir. Takip eden yıllarda katılım ve tarih bilgileri aşağıdaki gibidir.

 EĞİTİM TARİHKATILIMCILAR 
AK-0118-29 Haziran 2001Türkiye, ABD, İsrail
AK-02/122 Nisan-03 Mayıs 2002Türkiye, ABD
AK-02/314-25 Ekim 2002Türkiye, ABD, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE)
AK-03/303-14 Kasım 2003Türkiye, ABD, İsrail, Almanya
AK-04/105-16 Nisan 2004Millî
AK-04/207-18 Haziran 2004Türkiye, ABD, İsrail, Ürdün
AK-04/327 Eylül-08 Ekim 2004Türkiye, ABD, İsrail, Almanya, Hollanda, İtalya, Pakistan
AK-05/104-15 Nisan 2005Millî
AK-05/312-23 Eylül 2005Türkiye, Hollanda, İtalya, Fransa
AK-05/414-25 Kasım 2005Türkiye, ABD, İsrail, Belçika
AK-06/124 Nisan-05 Mayıs 2006Millî
AK-06/212-22 Haziran 2006Türkiye, ABD, Pakistan, Fransa, NATO
AK-06/304-15 Eylül 2006Türkiye, NATO
AK-06/406-18 Kasım 2006Türkiye, ABD, NATO
AK-07/211-22 Haziran 2007Türkiye, ABD, Ürdün, Pakistan, NATO, İngiltere
AK-07/303-14 Eylül 2007Millî
AK-07/405-16 Kasım 2007Millî
AK-08/105-16 Mayıs 2008Millî
AK-08/209-20 Haziran 2008Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, NATO
AK-08/308-19 Eylül 2008Türkiye, ABD, İsrail, İtalya
AK-08/403-14 Kasım 2008Türkiye, Pakistan
AK-09/127 Nisan-08 Mayıs 2009Millî
AK-09/208-19 Haziran 2009Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, NATO, İngiltere
AK-09/312-23 Ekim 2009Türkiye, NATO
AK-09/402-13 Kasım 2009Türkiye, Pakistan
AK-10/119-30 Nisan 2010Millî
AK-10/207-18 Haziran 2010Türkiye, ABD, BAE, NATO, İtalya, İspanya
İkili Eğitim20-30 Eylül 2010Türkiye, Çin Halk Cumhuriyeti
AK-10/311-22 Ekim 2010Millî
AK-11/111-22 Nisan 2011Millî
AK-11/213-24 Haziran 2011Türkiye, ABD, BAE, Ürdün, Pakistan, NATO, İtalya, İspanya, Suudi Arabistan
AK-12/102-13 Nisan 2012Millî
AK-12/211-22 Haziran 2012Türkiye, BAE, Ürdün, Pakistan, İtalya, Suudi Arabistan
AK-12/324 Eylül 06 Ekim 2012Millî
AK-13/115-26 Nisan 2013Millî
AK-13/210-21 Haziran 2013Türkiye, BAE, NATO, Suudi Arabistan
AK-14/107-18 Nisan 2014Millî
AK-14/209-20 Haziran 2014Türkiye, Ürdün, NATO, İspanya, İngiltere, Katar
TUSAP01-12 Eylül 2014Türkiye, Pakistan, NATO
Turaz Şahini02 Mart-10 Nisan 2015Türkiye, Azerbaycan
Tiger Meet04-15 Mayıs 2015Türkiye, NATO,İtalya, Hollanda, Fransa, Polonya, HİK
AK-15/108-19 Haziran 2015Türkiye, ABD, Pakistan, NATO, Almanya, İngiltere, İspanya,
Turaz07-25 Mart 2016Türkiye, Azerbaycan
Anadolu Şahini11-22 Nisan 2016Türkiye, ABD
AK-16/130 Mayıs-10 Haziran 2016Türkiye, Pakistan, NATO, İtalya, Suudi Arabistan, Hollanda
AK-17/106-17 Kasım 2017Millî
Turaz Şahini03-14 Eylül 2018Türkiye, Azerbaycan
AK-19/108-19 Nisan 2019Millî
AK-19/217-28 Haziran 2019

Türkiye, ABD, Ürdün, Pakistan, NATO,

İtalya, Katar

AK-21/105-16 Nisan 2021Millî
AK-21/221 Haziran-02 Temmuz 2021Azerbaycan, Pakistan, Katar, NATO
AK-21/301-12 Kasım 2021Millî
AK-22/104-15 Nisan 2022Millî
AK-22/220 Haziran-01 Temmuz 2022Pakistan, Ürdün, Azerbaycan, İngiltere, NATO
Turaz Kartalı02-16 Eylül 2022Türkiye, Azerbaycan
AK-22/331 Ekim-11 Kasım 2022

Millî

AK-23/120-24 Mart 2023Millî
AK-23/202-12 Mayıs 2023Türkiye, Azerbaycan, Katar, Pakistan, BAE, İngiltere, NATO
AK-23/313-24 Kasım 2023Millî
AK-24/115-26 Nisan 2024Millî
AK-24/204-14 Kasım 2024Millî

Anadolu Kartalı personelinin görev yaptığı Beyaz Karargâh; eğitimlerin planlandığı, kontrol edildiği ve değerlendirildiği ana merkez yani Anadolu Kartalı'nın beynidir.


Komuta Kontrol Merkezi; uçakların havadaki görüntülerinin (yeri, pozisyonu ve uçuş bilgileri) ACMI (Air Combat Maneuvering Instrumentation) vasıtasıyla aktarıldığı ve gerçek zamanlı izlenebildiği bir merkezdir. AWACS ve yer radarlarının tespit ettiği izler ile yerden havaya füze ve uçaksavar sistemlerinin gerçek zamanlı arama, kilitleme ve vuruş görüntüleri takip edilebilmektedir.


Kırmızı Kuvvetler (Red Force) Kırmızı Bina'ya konuşlanarak görevlerini burada planlar ve brifinglerini burada icra ederler. Bu binaya Kırmızı Kuvvetler haricinde kimse giremez. Aynı şekilde Kırmızı Kuvvetler'in personeli de diğer binalara giremezler.


Mavi-1, Mavi-2, Mavi-3 binalarına ise Anadolu Kartalı Eğitimi'ne katılımcı olarak gelen millî ve yabancı filolar yerleştirilir. Tüm binalarda filoların planlama ve beyin fırtınası yapabilecekleri brifing salonları mevcuttur.


Toplam 260 oda ve 520 yatak kapasiteli AK Kartal Misafirhanesi 2002 yılında hizmete sunularak konaklama sıkıntısını kısmen ortadan kaldırmıştır. Misafirhanelerin bulunduğu bölgede restoran, subay-astsubay kulüpleri ve diğer aktivite merkezleri de 2010 yılı içerisinde hizmete başlamıştır.


AK Hava Sahası güneye doğru ilave sahalarla genişletilerek 200nm doğu-batı, 150nm kuzey-güney boyutlarına ulaşmıştır. Akdeniz'de sahalar NOTAM'lanarak ilgili görevlerin icrası yapılmaktadır. Harekât sahası olarak kullanılan Tuz Sahası yer seviyesinden itibaren 50.000 feet'e kadar kullanılmaktadır.


AK Eğitimlerinde üssümüzde konuşlu 103 No.lu Taşınabilir Komuta-Kontrol Radar Sistemi Komutanlığı Mavi ve Kırmızı'nın GCI desteğini sağlamakta, AWACS ise sadece Mavi'nin K/K desteğini vermektedir. 101'inci Havada Yakıt İkmal Filo Komutanlığına bağlı tanker uçaklarımız ise her iki kuvvetin Havada Yakıt İkmalini yapmaktadırlar.

 

 
Bağlantılar